Τι είναι το φαινόμενο Raynaud;
Το φαινόμενο Raynaud χαρακτηρίζεται από επεισόδια αγγειοσύσπασης των αιμοφόρων αγγείων των δακτύλων στα άνω και κάτω άκρα μετά από έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες ή ως αποτέλεσμα στρεσσογόνων καταστάσεων.
Όταν η κατάσταση συναντάται χωρίς κάποια συσχετιζόμενη πάθηση, αποκαλείται πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud. Αντίθετα, όταν συσχετίζεται με κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, όπως το σκληρόδερμα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Sjogren ή η δερματοπολυομυοσίτιδα, τότε διαφοροποιείται σε δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud.
Πού οφείλεται το φαινόμενο Raynaud;
Τα επεισόδια προκαλούνται κυρίως λόγω της έντονης αντίδρασης του οργανισμού σε χαμηλές θερμοκρασίες. Τότε ο οργανισμός αντιδράει μειώνοντας τη θερμότητα στα περιφεριακά μέρη του σώματος αλλά διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη θερμότητα στα ζωτικά του όργανα. Σε αυτή την περίπτωση, τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος (θερμορυθμιστικά αγγεία) έχουν την ιδιότητα να συσπώνται, προωθώντας τον όγκο της αιματικής ροής από τις επιφανειακές αρτηρίες του δέρματος στην ενδότερη φλεβική κυκλοφορία.
Τα άτομα που εμφανίζουν το φαινόμενο παρουσιάζουν μια αυξημένη αντίδραση στο ψύχος συγκριτικά με τον μέσο πληθυσμό, με αποτέλεσμα την ταχεία αγγειοσύσπαση στα επιφανειακά αγγεία του δέρματος των ακροδακτύλων, των ωτών, της μύτης και του προσώπου.
Ποιοι προσβάλλονται συχνότερα από το φαινόμενο Raynaud;
Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με συχνότερη την εμφάνισή του στις ηλικίες 15 έως 25 ετών. Εκδηλώνεται συνηθέστερα στις γυναίκες, όπως επίσης και στους κατοίκους περιοχών με χαμηλές θερμοκρασίες. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα είναι ήπια, χωρίς να προκαλείται αγγειακή βλάβη ή καταστροφή ιστού.
Το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud συναντάται σε μεγαλύτερες ηλικίες άνω των 35 ετών καθώς και σε άτομα με ατομικό αναμνηστικό αυτοάνοσου νοσήματος.
Ποια η διαφορά μεταξύ πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς φαινομένου Raynaud;
Το πρωτοπαθές φαινόμενο ή σύνδρομο Raynaud, γνωστό επίσης και με τον όρο “νόσος Raynaud” είναι συνήθως ιδιοπαθές, δηλαδή δεν οφείλεται σε κάποια συγκεκριμένη αιτία.
Αντιθέτως, η δευτεροπαθής μορφή του φαινομένου προκαλείται ή συσχετίζεται με κάποια υποκείμενη αιτία (νόσο του κολλαγόνου). Είναι μια πιο σύνθετη οντότητα και αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση.
Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud εμφανίζεται πολύ συχνότερα από τη δευτεροπαθή του μορφή. Τις περισσότερες φορές είναι τόσο ήπιας έντασης που ο ασθενής δεν το αντιλαμβάνεται.
Ποιες είναι συνήθως οι διαδοχικές φάσεις του φαινομένου Raynaud;
Οι χρωματικές φάσεις που παρατηρούνται προοδευτικά στην εμφάνιση του φαινομένου είναι τρείς:
1η φάση: Τα άκρα είναι λευκά (υπόχρωμα), λόγω του σπασμού των αρτηριολίων (διακλαδώσεις αρτηρίας) με αποτέλεσμα την ανεπαρκή αιμάτωση των αγγείων των άκρων.
2η φάση: Παρατηρείται κυάνωση που οφείλεται στην ανεπαρκή οξυγόνωση του αίματος στις προσβεβλημένες περιοχές.
3η φάση: Η φάση της επαναιμάτωσης των άκρων που ακολουθείται από την επαναφορά του φυσιολογικού ρόδινου χρώματος.
Κατά την διάρκεια του φαινομένου Raynaud, παρατηρείται στα άκρα και στις υπόλοιπες προσβεβλημένες περιοχές υπαισθησία, αιμωδίες (μυρμήκιασμα) και ψυχρότητα λόγω της μειωμένης αιματικής ροής. Μετά την παροχή θερμότητας στα άκρα, η αιματική ροή αποκαθίσταται και το δέρμα παύει να είναι ψυχρό. Αυτή η διαδικασία της επαναθέρμανσης και της αποκατάστασης της κυκλοφορίας δεν υπερβαίνει συνήθως τα 15’.
Ποια είναι η θεραπεία του φαινομένου Raynaud;
Η θεραπεία αποσκοπεί στη μείωση του αριθμού των επεισοδίων και της έντασης των συμπτωμάτων καθώς και στην πρόληψη της ιστικής καταστροφής στα ακροδάκτυλα.
Οι ασθενείς που πάσχουν από την δευτεροπαθή μορφή του φαινομένου, παρουσιάζουν επεισόδια εξελκώσεων και καταστροφή των ιστών. Σε ακραίες περιπτώσεις με εκτεταμένες βλάβες, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι αναποτελεσματική. Σε τέτοια περιστατικά, η χειρουργική αποκατάσταση μπορεί να περιορίσει τη συμπτωματολογία και να συμβάλει στην αποκατάσταση των ιστών.
Φαρμακευτική αγωγή
Η πλέον αποτελεσματική θεραπεία του φαινομένου Raynaud είναι οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου, όπως η νιφεδιπίνη ή η αμλοδιπίνη. Οι συγκεκριμένοι αναστολείς επιτυγχάνουν τη χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών και τη διαστολή των περιφερικών αιμοφόρων αγγείων. Η αγωγή συντελεί στη μειωμένη εμφάνιση και ένταση των επεισοδίων όπως επίσης και στην επούλωση των εξελκώσεων των ακροδακτύλων χειρών και ποδών.
Μη-φαρμακευτική προσέγγιση
Η μη φαρμακευτική προσέγγιση του φαινομένου Raynaud, εκτός από την αναθέρμανση των άκρων, βασίζεται ακόμα στην αποφυγή:
- Έκθεσης του κορμού σε χαμηλές θερμοκρασίες.
- Έντονου στρες και ψυχοσυναισθηματικής φόρτισης.
- Καπνίσματος -η νικοτίνη μπορεί να προκαλέσει μέσω της αγγειοσύσπασης, πτώση της θερμοκρασίας του δέρματος και πρόκληση επεισοδίου.
- Λήψης αγγειοσυσπαστικών ουσιών. Οι Β-αναστολείς, η καφεΐνη, σκευάσματα για την ημικρανία και την υπέρταση σκευάσματα ενδέχεται να αποτελέσουν εκλυτικούς παράγοντες εμφάνισης επεισοδίου.
Καλέστε μας στο 210 80 10 466 για αναλυτική ενημέρωση!